آمو دریا!
ــــــــــــــــــــــــــــــ
آمو دریا، شان و شوکتلی دریا!
دنیا بۉیی نام و شهرتلی دریا.
«جیحون» اېرور سېنینگ ینه بیر نامینگ،
تاریخ بۉیی اولوغ قدر و مقامینگ.
تنیدیلر سېنی فرنگ اېلیده،
اولر سېنی «آکسوس» دېر اۉز تیلیده.
اساسیده بو سۉز «آق سو» اېکنمیش،
یونان اېلی کېین آکسوس دېگنمیش.
سېنینگ آتنگ دېنگیزدیر و آننگ تاغ،
چۉل و دله سېن بیرله دیرلر اۉرتاغ.
«پامیر» سېنینگ توغیب باققن آننگدور،
یاردملشگن «هندوکش» هم، مامنگدور.
هند دېنگیزی سېنینگ آتانگدور، آمو!
«هیمالیا» آنه- بابانگدور، آمو!
«تیانشان» و «قراقوروم» تغایینگ،
بو ایکّی‌نینگ اېرور آپه‌سی آیینگ.
«کونلون» دغی اېرور سېنگه بیر تاغه،
«هریرود» و «سند» و «هلمند» ایناغه.
«سیر دریا»دیر سېنینگ توققن قرداشینگ،
«نیل» و «والگه» اوزاقراق قرینداشینگ.
بیلمم که، کۉک سېنینگ نیمه‌نگ بۉله‌دی،
گاهې ییغلب سېنگه گاهې کوله‌دی.
باشده «واخان»، بیر قسمتده «پنچ» آتینگ،
«کافرنهان» و «کۉکچه»دور قناتینگ.
کون چیقردن کون باترگه آقه‌سن،
ایکّی تامان مهر بیلن باقه‌سن.
مِنطقه‌ده کتّه نعمت وجودینگ،
تۉلیق عیان برچه‌گه خیر و جودینگ.
سېنسن عزیز، سېنسن سېویکلی دریا،
فخر ایله‌گی سېنگه اۉرته آسیا.
سېوگه‌ی سېنی تېگره‌نگده‌گی هر آدم،
اۉزبېک، اَوغان، تاجیک و تورکمان هم.
«آرال» تامان مایلسن و آقه‌سن،
او سېنگه و سېن هم اونگه یاقه‌سن.
کۉپ بیلگی یۉق انیق سېنینگ یاشینگدن،
نېچه یشب، نېلر کېچگن باشینگدن.
اېشیتگنمیز سېندن فسانه‌لرده،
فسانه‌لر که، کۉپدور آنه‌لرده.
اوندن کېین تاریخ اېتور روایت،
بیر آز کېنگ و بیر آز آچیق حکایت.
کېلدینگ کۉریب یخشی-یمانلرنی کۉپ،
عادللر آز، ستمچی خانلرنی کۉپ.
تانوق اېدینگ تورلی واقعه‌لرگه،
حسرت چېکیب، بۉلگن فاجعه‌لرگه.
یاو کېلگنده، تۉسیب یۉلین، قه‌ییردینگ،
اۉرتاغلرینگ تۉقنشگنده اَییردینگ.
کۉردینگ اۉکوش اۉلدیریلگن جانلرنی،
یېر یوزینی توتگن قیزیل قانلرنی.
هر حالتده بیر زوم تورمه‌ی آقردینگ،
آدملرگه افسوسلنیب باقردینگ.
آغریتدیلر سېنی اوریشلر چاغی،
شونینگ اوچون بیزدن اینجیدینگ چاغی.
بیتّه اېلنی نېگه ایکّیگه بۉلدینگ؟!
اَیریلیققه بۉیله سببچی بۉلدینگ!
ایکّی اېمس، ایکّی یانینگ اېلی بیر،
دینی بیر و عُرفی بیر و تیلی بیر.
ایکّی تامان تامیری‌نینگ قانی بیر،
نسل و نسب، تاریخ و بنیانی بیر.
اېندی یېتر، بو اېلنی قۉی اَییرمه،
او یاق، بو یاق اۉتر بۉلسه قه‌ییرمه.
ایکّی تامان‌نینگ اېلی قانداش، اخیر!
بیر-بیریگه قوم و قرینداش، اخیر!
قۉی، بَریسی بیرگه کېچیرسین حیات،
بلخ و بخارا و لباب و هرات.
قندوز و فرغانه، بدخشان ینه،
سرپل و خوارزم و نمنگان ینه.
سغد و سمرقند و دوشنبه، تخار،
مرو و فاریاب و ینه باشقه‌لار.
اَیری توشیب، افسوس، او یانده خُتن،
قشقر و اورومچی کبی‌لر بیلن.
یاشگه تۉلور کۉز اَیله‌سم ذکرینی،
اېریر مییه‌م هر اېتگنده فکرینی.
آننگ اېرور بو قضیه‌نینگ عاملی،
بیلمم نېدیر موندن اونینگ حاصلی.
اۉزگه اېمس بېشکیک ایله یارکېنت،
آق تېپه و جوزجان و تاشکېنت.
آنه-اۉغیل بیزنی نېچه بۉلدینگیز،
بۉیله ترقاقلیککه سبب بۉلدینگیز.
خیر، آمو! اېندی اېشیت عرضیمنی،
لطف قیل و اجابت اېت عرضیمنی.
اخلاص ایله دېگوم سېنگه: التماس،
ایکّی یانینگ بیر- بیریگه بېر تماس.
آمو دریا، ینه بیتّه عرضیم بار،
اۉمنچیم شو، سۉزیمگه بېر اعتبار.
عاجزانه دېگوم مېنگه قولاق سال،
سۉل قۉلینگگه بیر یۉل چوقور قراق سال.
سۉلینگده هم کۉپ سېنگه یار و اۉرتاق،
سېنی کۉنگیل بیلن کۉریشگه مشتاق.
کوتر سېنی شبرغان و اندخوی،
شولرگه باتراق اېلچی یوباریب قۉی.
«دشت لیلی»، «گله شور» و «اۉغیل بېک»،
اېلچینگ ایله بۉلور باغِ اِرمدېک.
«خۉجه قودوق»، «قره صغیر»، «آس میدان»،
بېرگوسی اېلگه یاردمینگ بیلن نان.
«تۉپ خانه» و «برمه» و «آلتی چاناق»،
ییللر اېرور سېنینگ یوزینگگه مشتاق.
«قیزیل قُوم» و «جلاجین»، «طوطی میدان»،
بۉلگوسیدور برچه‌سی باغ و بوستان.
آمو دریا، دنیاده سېن اۉزلسن،
آتینگ اولوغ، اۉزینگ اسرو گۉزلسن.
اېندی سېنگه چېکسیز درود و سلام،
یۉللب، بېره‌ی سۉزیمگه حُسنِ ختام.
دنیا بۉیی دایم تۉلیق آقیب تور،
ایکّی یاقینگگه مهر ایله باقیب تور.
جلال‌الدین قیامی
ناروی، شمسي ۱۴۰۲-ییل
